เชิญอ่านความรู้งานด้านแม่พิมพ์ จากวารสารแม่พิมพ์(Mould & Die Journal)ของสมาคมอุตสาหกรรมแม่พิมพ์ไทย(Thai Tool and Die Industry Association : TDIA, タイ金型工業会) ปีที่ 26 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557 ที่เขียนเกี่ยวกับคำว่า “อันดาคัตโตะหรืออันดะคัตโตะ(アンダーカットหรือアンダカット)” เป็นตอนสุดท้ายจากทั้งหมด 3 ตอน ซึ่งตอนนี้มีความหมายที่เกี่ยวข้องแล้วใช้งานกับแม่พิมพ์ปั๊มตัดเฉือน-ขึ้นรูปวัสดุ ตามลิงก์ต่อไปนี้
https://www.tdia.or.th/wp-content/uploads/journal/Mould&Die-Book-3.pdf ในแม่พิมพ์กลุ่มปั๊มตัดเฉือน-ขึ้นรูปโลหะแผ่น{โลหะแผ่นจะถูกตัดเฉือน-ขึ้นรูปให้ได้รูปร่าง-รูปทรงที่เป็นไปตามชิ้นส่วนพันช์ ดาย และชิ้นส่วนเสริมอื่นๆ(เช่น ชิ้นส่วนแคมหรือลูกเบี้ยว)ในขณะที่โลหะแผ่นอยู่ในสถานะของแข็ง ซึ่งแตกต่างจากวัสดุที่จะนำมาขึ้นรูปในโมลด์ของตอนที่ 2 ซึ่งจะถูกทำให้หลอมเหลวแล้วอยู่ในสถานะของเหลวก่อนที่จะทำให้ไหลตัวเข้าสู่ส่วนโพรงหรือช่องว่างภายในโมลด์ชนิดนั้นๆได้ ไม่ว่าจะเป็นการฉีดขึ้นรูปหรือการเทขึ้นรูป เป็นต้น} ซึ่งจะถือว่า “อันดาคัตโตะหรืออันดะคัตโตะ(アンダーカットหรือアンダカット)” นั้นเป็นอุปสรรคในการออกแบบ-ผลิตแม่พิมพ์และทำให้ต้นทุนการผลิตแม่พิมพ์สูงขึ้นด้วย ดังนั้นผู้ออกแบบผลิตภัณฑ์หรือชิ้นส่วนโลหะที่ต้องใช้แม่พิมพ์ปั๊มโลหะแผ่นในการปั๊มตัดเฉือน-ขึ้นรูปก็ควรปรึกษาผู้ออกแบบแม่พิมพ์ปั๊มโลหะแผ่นแล้วพิจารณากำจัดส่วนนี้ออกไปหรือทำให้ลดลงมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
ในตอนนี้จะมีคำศัพท์กับรูปที่เกี่ยวข้องคือ กลไกลูกเบี้ยวหรือแคมที่เคลื่อนที่ขึ้นรูปส่วน “อันดาคัตโตะ” แม่พิมพ์ปั๊มขึ้นรูปชุดบน แม่พิมพ์ปั๊มขึ้นรูปชุดล่าง ชิ้นงานที่ถูกปั๊มขึ้นรูปจากแม่พิมพ์ ภาคตัดขวางของแม่พิมพ์ปั๊มขึ้นรูปชิ้นงานที่มีส่วน “อันดาคัตโตะ” ที่จุดศูนย์ตายล่าง(Bottom Dead Center : B.D.C.,下死点, かしてん, คะชิเต็ง) และชิ้นงานที่ถูกปั๊มขึ้นรูป(Formed Part, プレス成形品, ぷれすせいけいひん, พุเร็ซซุ-เซเคฮิง)จากแม่พิมพ์ปั๊มขึ้นรูปชิ้นงานซึ่งเปิดแยกแม่พิมพ์ชุดบน-ชุดล่างแยกออกจากกัน จุดศูนย์ตายบน(Top Dead Center : T.D.C., 上死点 , じょうしてん, โยชิเต็ง) แผ่นแบลงก์หรือแผ่นวัสดุขนาดพร้อมใช้ ชิ้นงานที่ถูกปั๊มขึ้นรูปจากแผ่นแบลงก์ ชิ้นงานที่ถูกปั๊มขึ้นรูปโลหะแผ่นที่มีส่วน “อันดาคัตโตะ” ตัวอย่างของชิ้นงานหรือผลิตภัณฑ์ปั๊มขึ้นรูปโลหะแผ่นในลักษณะต่างๆที่บางรูปร่างจะมีส่วน “อันดาคัตโตะ(アンダーカット)” ที่เป็นอุปสรรคต่อการปั๊มขึ้นรูปกับการออกแบบ-ผลิตแม่พิมพ์ ชิ้นงานปั๊มขึ้นรูปที่ต้องการ(成形品) ชิ้นส่วนพันช์(パンチ) ชิ้นส่วนดาย(ダイス) ตัวอย่างชิ้นงานปั๊มขึ้นรูปและภาคตัดขวางของส่วนกลไกเสริมของแม่พิมพ์ปั๊มขึ้นรูปเพื่อให้สามารถปั๊มขึ้นรูปโลหะแผ่นหรือเพื่อให้ได้รูปร่าง-รูปทรงที่เป็น “อันดาคัตโตะ” นั้นๆได้ แต่อย่างไรก็ตามกลไกที่มีโครงสร้างนี้กลับเป็นอุปสรรคที่ทำให้การถอด-ปลดออกจากชิ้นงานไม่ได้(Cannot Release, 抜けない, ぬけない, นุเคะไน) ชิ้นส่วนดายแบบแยกส่วน(分割ダイス) ขนาดส่วน “เบอริง”(バーリング寸法) ขนาดส่วนสันหรือบีด(ビード寸法)ที่ขึ้นรูปส่วน “อันดาคัตโตะ” ส่วนกลไกเสริมพิเศษของแม่พิมพ์ที่ได้รับการออกแบบแก้ไขให้สามารถขึ้นรูปชิ้นงานได้แล้วยังคงสามารถเคลื่อนที่ดึงถอดออก(Pull Out, 引き抜く, ひきぬく, ฮิคินุคุ)จากชิ้นงานได้ด้วย พันช์ดัดขึ้นรูปตัว “ยู”ที่ความยาวไม่สมมาตรกัน พันช์ดัดขึ้นรูปตัว “ยู”ที่ความยาวสมมาตรกัน ชิ้นงานรูปตัว “ยู” ที่ไม่สมมาตรกัน ชิ้นงานรูปตัว “ยู” ที่สมมาตรกัน มุมเอียงหลบ 1 ถึง 2 องศา ส่วนหลบหรือส่วนเว้า(อันดาคัตโตะ)ที่ทำขึ้นบนชิ้นส่วน “พันช์” ของแม่พิมพ์ปั๊มดัดขึ้นรูปชิ้นงานรูปตัว “ยู” โดยการทำเป็นมุมเอียงหลบเข้าหาลำตัวของพันช์ ปรากฏการณ์ที่เรียกว่าการดีดตัวกลับหรือสปริงแบ็ก(Springback, スプリングバック, すぷりんぐばっく, ซุ-ปริงงุบัคคุ) คนญี่ปุ่นอาจพูดทับศัพท์ภาษาอังกฤษเป็น “อันดาคัตโตะ” สำหรับส่วนหลบหรือส่วนเว้าที่ชิ้นส่วน “ดายหรือดายตัวเมีย”( DieหรือFemale Die, ダイ, だい, ดะอิหรือดาย)ที่ใช้ตัดเฉือนวัสดุโดยใช้ร่วมกันกับชิ้นส่วนพันช์ ซึ่งส่วนหลบในกรณีนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เศษและหรือชิ้นงานที่ถูกตัดเฉือนโดยขอบคมตัดของพันช์และดายคู่นั้นๆแล้วเคลื่อนลอดผ่านและตกลงสู่ด้านล่างได้โดยง่าย ซึ่งส่วนหลบหรือส่วนเว้าของชิ้นส่วนดายนี้ ในภาษาญี่ปุ่นจะเรียกว่า “นิงะชิ”(ReliefหรือBack-Off หรือUndercut , 逃がし, にがし)และหรือในกรณีที่ทำส่วนหลบเป็นลักษณะมุมเอียงก็อาจเรียกได้ว่า “นิเงะคัคคุ”(Relief AngleหรือDraftหรือDraft AngleหรือClearance AngleหรือAngular Clearance, 逃げ角, にげかく) พันช์และดายที่ใช้สำหรับตัดเฉือนวัสดุ ภาคตัดขวางแสดงมุมหลบ-ส่วนหลบของชิ้นส่วนแม่พิมพ์ปั๊มตัดเฉือน-ขึ้นรูปที่เรียกว่า “ดายหรือดายตัวเมีย” ในลักษณะที่แตกต่างกันคือ เอียงหลบจากขอบคมตัดดาย(刃先からの逃がし) เอียงหลบแบบ 2 ขั้น(2段角による逃がし) เอียงหลบจากส่วนคมตัดตรง(平行部のある逃がし) และส่วนหลบเป็นขั้นที่โตกว่าส่วนคมตัดดาย(平行部のある段逃がし) และมุมหลบที่เริ่มจากขอบคมตัดของดาย(Relief from The Cutting EdgeหรือDie Relief Tapered Through, 刃先からの逃がし, はさきからのにがし, ฮะซะคิคะระโนะนิงะชิ)เท่ากับมุม “a”, มุมหลบแบบสองขั้น(Relief Using Two Stage Angles, 2段角による逃がし, 2だんかくによるにがし, นิดันคัคคุนิโยะรุนิงะชิ) โดยที่ระยะความยาว “s” ทำมุมเท่ากับมุม “a” และต่อจากนั้นก็เอียงทำมุมเท่ากับมุม “b” , มุมหลบที่เอียงต่อจากส่วนคมตัดตรงหรือที่ขนานกันไป(Relief with a Parallel Cutting EdgeหรือTapered Die Relief, 平行部のある逃がし, へいこうぶのあるにがし, เฮโคบุโนะอะรุนิงะชิ)เท่ากับมุม “b” ต่อจากระยะ “s” และสุดท้ายเป็นส่วนหลบที่ทำเป็นขั้นที่มีขนาดโตกว่าส่วนคมตัดตรงหรือที่ขนานกันไป(Step Relief with a Parallel Cutting EdgeหรือCounterbored Die Relief, 平行部のある段逃がし, へいこうぶのあるだんにがし, เฮโคบุโนะอะรุดันนิงะชิ)เท่ากับระยะ “x”
ขอบคุณครับ
นายอำนาจ แก้วสามัคคี(KKW 86/ ITVE/ KMITNB/ CU)
ตอบความคิดเห็น